Anissa Donkers, Master student Educatie in de Bètawetenschappen (Informatica) en Computer Science (Software Technology) aan de Universiteit Twente, bezocht onze voorjaarsconferentie 2024 en schreef over haar ervaring. Hieronder lees je haar verslag.
Inspirerende Ontmoetingen: Mijn Beleving van de i&i Voorjaarsconferentie 2024 – Anissa Donkers
Een warm welkom, een vleugje spanning en een flinke dosis inspiratie; dat was mijn eerste indruk van de i&i voorjaarsconferentie 2024. Dit schooljaar ben ik met veel enthousiasme begonnen aan de masteropleiding om eerstegraads informaticadocent te worden. Omdat onze klas uit wel geteld 2 studenten bestaat, leek het ons als studenten leuk om weer eens een keer een schoolreisje te hebben. Zo stapte ik samen met mijn medestudent in de auto en reisde we Enschede af voor een dag vol nieuwe inzichten en ontmoetingen.
De ochtend begon zoals elke goede dag zou moeten beginnen: met een kopje koffie en een levendig gesprek bij de koffiebar. Herenigingen tussen didactici en (oud) studenten, ondeugende grappen tussen voormalige collega’s, en het uitbreiden van onze netwerken; het voelde als thuiskomen, maar dan met een educatieve twist. We waren hier immers om wat te leren.
Ramon Moorlag trapte de dag af met een sterke opening, waarbij hij verwees naar het bruisende i&i forum op de website. Een plek waar ideeën worden uitgewisseld en discussies tot leven komen. Ook tijdens de conferentie konden we daar terecht want Ramon had een topic geopend waar wij al onze inzichten over de dag kwijt konden. Hij zei ook dat ondanks de conceptkerndoelen voor Digitale Geletterdheid nu bepaald zijn, het proces is nog niet klaar. Dit haalde hij aan met de quote “Hold on we are almost there”. Het is nu ook zeker belangrijk om onze inzichten en ervaring samen te delen.
De conceptkerndoelen van burgerschap en digitale geletterdheid zijn uitgewerkt. Het doel van nde conferentie is een toelichting geven te geven op deze kerndoelen en wat het betekent voor de school, docenten en leerlingen.
De conceptkerndoelen van burgerschap en digitale geletterdheid stonden centraal, en Nataša Grgurina nam ons mee op een reis door het ontstaansproces ervan. Het bleek een hobbelige weg te zijn geweest, met veel belanghebbenden en uiteenlopende meningen. Maar zoals Nataša treffend opmerkte: “In de bijbel was er minder niks dan bij ons”. Het vereiste teamwork vanuit alle hoeken om tot een consensus te komen.
Voor mij was het interessant om meegenomen te worden bij dit proces. Ik kreeg een goed beeld van wat er allemaal nodig is en wat komt kijken bij het ontwikkelen van de conceptkerndoelen.
De vraag “Wat nu?” is natuurlijk een hele interessante. De conceptkerndoelen zijn nu bekend, maar er moet gekeken worden naar de context waarin ze geplaatst worden. Dat houdt in dat er lessen gevormd moeten worden; Er zit een kleine overlap in de eindtermen voor de bovenbouw, hoe gaat de doorstroom? En natuurlijk moet er gekeken worden wat dit voor gevolgen heeft voor het vak informatica.
Na deze inspirerende opening was het tijd om deel te nemen aan de workshops, en wat een feest van kennis en inzichten was dat!
Maker education from the Maker Country – Rachel Zhang
De workshop over maker education beloofde een boeiende inkijk te geven in het lesgeven, maar wat ik ervoer, was een ware verrassing. Rachel Zhang, onze gids voor deze reis, nam ons mee naar Shanghai, een wereld van contrasten waar innovatie en traditionele onderwijspraktijken hand in hand gaan.
Shanghai is een gigantische metropool, waar klassen bulken van leerlingen. Met 40-50 kinderen per les is efficiëntie een must. Het onderwijs wordt sterk gestuurd door nationale standaarden, die elke 10 jaar worden herzien en aangepast. Deze standaarden fungeren als de bakens voor het curriculum, maar geven ook ruimte voor aanpassingen op provinciaal niveau. Wat vervolgens elke school weer gebruikt en een eigen draai aan geeft aan de hand van hun eigen mensen en middelen.
Een interessant aspect van het Chinese onderwijs is het gebruik van Mind+. Deze omgeving, visueel vergelijkbaar met Scratch, biedt gestructureerde modules die leerlingen helpen nieuwe concepten te begrijpen. Interessant is de integratie met hardware zoals Arduino en micro:bit, waardoor theoretische concepten tastbaar worden.
Maar wat mij het meest fascineerde, was de community rondom Maker Education. In 2011 stelde Mr. Maoyouhui op een forum de uitdaging van het lesgeven in physical computing. Dit leidde tot een levendige uitwisseling van ideeën en ervaringen, wat uiteindelijk vanaf 2012 uitmondde in een jaarlijkse Maker Carnaval. Hier krijgen leerlingen en docenten de kans om te pronken met hun projecten en oplossingen, waardoor een rijke bron van inspiratie ontstaat voor het onderwijsveld.
Het bezoek van Rachel heeft mijn kijk op onderwijs verbreed. Het laat zien hoe, zelfs in een systeem dat gestandaardiseerd lijkt, ruimte is voor creativiteit en innovatie. Ik verlaat deze workshop met een hoofd vol ideeën en een hernieuwde motivatie om te blijven streven naar vernieuwing in mijn eigen onderwijspraktijk.
Nieuwe Conceptkerndoelen DG in Digit – Instruct
Na een ochtend vol inspiratie en nieuwe inzichten, was het tijd om dieper in te gaan op de vernieuwingen binnen het digitale onderwijslandschap. De workshop over de nieuwe conceptkerndoelen DG in Digit bood een fascinerende blik op de toekomst van het onderwijs.
Instruct, een bekende speler op het gebied van lesmateriaal, nam ons mee door de ontwikkelingen binnen hun Digit-methode. Met een bestaand scala aan lesstof voor de onderbouw, was het interessant om te zien hoe zij inspeelden op de nieuwe kerndoelen.
Digit had al een uitgebreide reeks lessen beschikbaar, maar met de komst van de nieuwe kerndoelen stonden ze voor de uitdaging om hun lesmateriaal te herzien. De focus lag nu op het verkorten van lessen, zodat deze gemakkelijk konden worden geïntegreerd in andere vakken. Een slimme zet, gezien niet alle scholen een apart vak voor Digitale Geletterdheid kunnen invoeren.
Een opvallend aspect van hun aanpak was de ontwikkeling van hun online omgeving gevuld met meerdere lesmodules, die vervolgens gefilterd konden worden per vak en domein. Hierdoor wordt het voor docenten eenvoudiger om samen te werken en lesmateriaal aan te passen aan hun vakgebied en aan de behoeften van hun leerlingen. Dit samenwerkingsaspect is een ware revolutie in het digitale onderwijslandschap.
We kijken vol verwachting uit naar de volgende stappen in de ontwikkeling van het lesmateriaal. Het is duidelijk dat met de opkomst van nieuwe kerndoelen en de voortdurende evolutie van digitale technologieën, het onderwijs constant in beweging is. En wij zijn er klaar voor om mee te bewegen.
Traceren en herschrijven van programma’s – Tim Steenvoorden
Bij deze boeiende workshop stond het programmeeronderwijs centraal. Onder leiding van Tim Steenvoorden werden we uitgenodigd om zelf de handen uit de mouwen te steken. Gewapend met een voorbeeldinput en een uitdaging voor onze neus, begonnen we aan onze reis door de wereld van Python.
Onze opdracht was duidelijk: schrijf een functie waarbij alle producten uit een inventaris bij elkaar worden opgeteld, gebruikmakend van een while-loop. Een uitdaging die qua niveau gelijk is aan dat we aan onze leerlingen kunnen vragen.
Na het wagen van een poging kregen we een verhelderende demonstratie van Tim, die ons meenam door een voorbeelduitwerking. Vervolgens was het tijd om zelf aan de slag te gaan met een traceertabel. Deze tabel, een soort kladblok met geheugencellen, bood een gestructureerde manier om door de code heen te lopen en de waarden van variabelen bij te houden.
Een tip die werd gedeeld was om geen cellen over te slaan ondanks dat er geen waarde veranderd, om verwarring te voorkomen. Een waardevol inzicht dat ons hielp om onze analyse nauwkeurig uit te voeren.
Maar daar bleef het niet bij. Het publiek deelde ook enkele handige tools die helpen bij het traceren van Python code. Zo is https://thonny.org/ een downloadbare software die een traceertabel kan genereren, terwijl https://pythontutor.com/ een online simulator van Python code biedt. Deze tools kunnen een mooie toevoeging zijn bij het programmeeronderwijs en kunnen leerlingen helpen bij het begrijpen en debuggen van complexe code.
Al met al was het een zeer interessante workshop waarbij kennis van alle kanten werd gedeeld. We verlieten de sessie met een dieper begrip van het traceren van de werking van programma’s.
Games maken met Python Play – Marieke Brinkman
Op veel scholen staat het maken van een game in het curriculum van informatica. Het is niet alleen een leuke activiteit, maar ook een leuke manier om theoretische concepten in de praktijk te brengen. Vroeger maakte men veel gebruik van GameMaker Studio, waarbij leerlingen snel een basis 2D-spel konden maken door de stappen goed te volgen. Maar met de opkomst van nieuwe technologieën is er een verschuiving gaande.
Unity, bijvoorbeeld, is de afgelopen jaren steeds populairder geworden. Met Unity kunnen leerlingen zelfs 3D-spellen ontwikkelen, maar dit vereist wel enige programmeerkennis en inzicht. Ook Scratch blijft een populaire keuze, omdat het een visuele block-taal gebruikt en het biedt vele voorbeelden en tutorials voor het maken van games.
Een opwindende nieuwkomer in dit landschap is Python Play. Deze module biedt leerlingen de mogelijkheid om in slechts één lesuur een basisgame te maken, allemaal met behulp van de tekstuele programmeertaal Python. Het beste van alles is dat Python Play al veel functies ingebouwd heeft, waardoor leerlingen zich geen zorgen hoeven te maken over ingewikkelde berekeningen voor bijvoorbeeld snelheid of zwaartekracht.
Tijdens de workshop deelde Marieke niet alleen voorbeelden van haar eigen creaties, maar ook talloze voorbeelden van leerlingen die met Python Play aan de slag waren gegaan. We kregen een beginopdracht uitgereikt die we vervolgens zelf mochten maken in Repl.it, een online programmeeromgeving. Deze opdracht vormt ook de basis voor leerlingen in hun eerste les. Vanuit het eindproduct van deze opdracht hebben leerlingen de mogelijkheid om hun eigen spellen verder te ontwikkelen. En geloof me, het resultaat mag er zijn!
Uitgestelde aandacht en informatica – Anne van Harten
Anne, een alumnus van de Universiteit Twente, heeft tijdens haar studie TA-help.me ontwikkeld als onderdeel van haar afstudeerproject. Als student ben ik zelf al in aanraking gekomen met deze innovatieve tool en was ik meteen enthousiast. Zo enthousiast zelfs, dat ik besloot deze tool ook te gebruiken tijdens mijn eerste stage.
TA-help.me is een online webapplicatie waarmee we eigenlijk een virtuele wachtrij in de klas creëren. Hierdoor worden leerlingen niet meer over het hoofd gezien en behoren onrustige zwaaiende handen tot het verleden. Tijdens de workshop vertelde Anne over de ontwikkeling van de tool, vanaf de universiteit tot aan de implementatie ervan in het voortgezet onderwijs.
In de tool kunnen docenten verschillende wachtrijen aanmaken, bijvoorbeeld voor verschillende keuzemodules die tegelijkertijd plaatsvinden. Leerlingen kunnen alvast hun vragen stellen in de tool, waardoor ze hun vraagstuk concreter leren maken dan het gebruikelijke “Wat snap je niet?” “ALLES”. Bovendien stelt dit de docent in staat om een inschatting te maken van welke vragen meer tijd vergen en welke snel tussendoor beantwoord kunnen worden.
Na afloop van een lesuur kunnen alle wachtrijen gesloten worden, waarna de tool een analyse biedt. Op de lange termijn kan de docent hierop reflecteren en indien nodig de inzet van de tool bijsturen.
De tool zorgt in mijn klassen voor meer rust en stimuleert leerlingen om zelfstandig te leren. Ze kunnen verder werken zonder te hoeven wachten met hun hand in de lucht. Met TA-help.me wordt niet alleen de aandacht uitgesteld, maar ook de weg naar een meer betrokken en autonome leerervaring geopend.
Dankzij deze inspirerende conferentie heb ik een schat aan nieuwe inzichten opgedaan. Mijn nieuwsgierigheid naar de toekomstige ontwikkelingen op het gebied van Digitale Geletterdheid is gewekt, en ik kijk uit naar wat er nog komen gaat. Met een rugzak vol kennis en enthousiasme ben ik vastbesloten om bij de volgende editie weer van de partij te zijn, klaar om me verder te laten inspireren en bij te dragen aan de groei van ons vakgebied.
– Anissa Donkers
Master student Educatie in de Bètawetenschappen (Informatica) en Computer Science (Software Technology) aan de Universiteit Twente
